AsAmNews बातमीनुसार दूर न्यूयॉर्क शहरामध्ये क्षोभ निर्माण झाल्याने अयोध्येतील दीर्घ व कटु संघर्ष नवीन टप्प्यावर पोहोचला. अयोध्यावाद शेकडो वर्षांचा राजकीय, ऐतिहासिक आणि सामाजिक-धार्मिक कलह आहे जो परंपरागतरित्या रामाचे जन्मस्थळ (राम जन्मभूमी) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या एका जागेच्या नियंत्रणावर केन्द्रित आहे, पण त्याच जागेवर बाबरी मशीदही आहे.
बाबरी मशिदीच्या शिलालेखांनुसार, पहिला मुघल सम्राट बाबर याने, 1528-29 मध्ये ते बांधले. परंतु शतकानुशतके बाबरी मशिदीच्या विवादाचे पडसाद उमटत राहिले कारण अनेकांचा असा विश्वास आहे की बाबरने हे रामच्या जन्मस्थळाच्या स्मरणार्थ बांधण्यात आलेल्या पूर्वीच्या मंदिराच्या अवशेषांवर बांधले होते. शतकानुशतके हा संघर्ष वाढत गेला आणि बरेचदा हिंसक दंगली आणि गोळीबारही झाला.
अयोध्या येथील कर सेवक
विश्व हिंदू परिषद (व्हीएचपी) आणि भारतीय जनता पक्षाने (बीजेपी) आयोजित केलेल्या 1992 च्या मेळाव्यात 150,000 कारसेवक किंवा धार्मिक स्वयंसेवक जमले होते. मोर्चाच्या वेळी या कारसेवकांनी बाबरी मशीद उध्वस्त केली. मशिदीच्या विध्वंसामुळे संपूर्ण भारतात दंगल उसळली. मुंबईत अंदाजे 2000 लोक ठार झाले.
त्यानंतर 2019 पर्यंत हा संघर्ष न्यायालयांमधून खूप गाजला, देशाच्या राजकारणात शिरला आणि रस्त्यावर दंगे झाले. राम मंदिराची उभारणी सुरू करण्यासाठी कारसेवकांची सज्ज उपस्थिती व्हीएचपीकडे झुकली.
अखेर 2019 मध्ये सर्वोच्च न्यायालयाने अंतिम अपील प्रकरणात आपला निर्णय जाहीर केला. कर अभिलेखांच्या आधारे ही जमीन सरकारच्या मालकीची आहे हा निर्णय न्यायालयाने दिला. त्याने पुढे हा आदेश दिला की ट्रस्टला हिंदू मंदिर बांधण्यासाठी जमीन मिळावी. त्यांच्या मशिदीसाठी सरकारला जमीनीचा आणखी एक पट्टा सुन्नी सेंट्रल वक्फ बोर्डाला द्यावा लागला.
5 फेब्रूवारी 2020 रोजी, भारत सरकारने जाहीर केले की श्री राम जन्मभूमी तीर्थक्षेत्र ट्रस्ट अयोध्येत राम मंदिर बांधेल. 5 ऑगस्ट 2020 रोजी भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते भूमीपूजन सोहळ्याचे उद्घाटन झाले. या मंदिराचे बांधकाम सुरू करताना सुरू झालेला तणाव न्यूयॉर्क शहरातही जाणवला.
कर सेवक हा मुळात एक शीख शब्द होता अशा व्यक्तीसाठी जो धार्मिक कार्यानिमित्त आपल्या स्वयंसेवी सेवा देऊ करतो. हा शब्द संस्कृत कर (हात) आणि सेवक (नोकर) यांच्यापासून आला आहे. अयोध्या संघर्षात, विहिंपने या शिख परंपरेकडून हा शब्द घेऊन कारसेवकांस संघटित केले होते.
येशू (भिन्न) कर सेवक म्हणून
परंतु या अयोध्या संघर्षाच्या कितीतरी आधी, येशूने कर सेवकाची भूमिका धारण केली होती, आणि मानवी जीवनातील अनेक क्षेत्रात उसळी घेणारा शत्रू, ज्याने लोकांमध्ये असा कलह निर्माण झाला जो आजही सुरू आहे.. हा कलह एका शुभ मंदिरात केन्द्रित होता. परंतु तो जवळपासच्या गावात सुरू झाला जेव्हा येशूने, एक कर सेवक बनून, मोठ्या गरजेत असलेल्या मित्रांना मदत करण्यास स्वेच्छेने सुरुवात केली. या दयेच्या कृत्यामुळे घटनांची साखळी सुरू झाली, ज्याने इतिहासात बदल घडवून आणला आणि आपल्या आयुष्यावर अयोध्या संघर्षापेक्षा जास्त सखोल परिणाम झाला. येशूच्या कर सेवक क्रियाकलापांनी त्याचे मुख्य उद्दिष्ट उघड झाले.
येशूचे ध्येय काय होते?
येशूने शिकवले होते, बरे केले होते आणि अनेक चमत्कार केले होते. परंतु तरीही त्याच्या शिष्यांच्या, अनुयायांच्या आणि त्याच्या शत्रूंच्या देखील मनात हा प्रश्न कायम होता: तो का आला होता? मोशेसह मागील अनेक ऋषींनी देखील शक्तिशाली चमत्कार केले होते. मोशेने आधीच धर्म नियमशास्त्र दिले होते ,आणि येशू हे “नियम रद्द करावयास आला नाही”, तर मग त्याचे कार्य काय होते?
येशूचा मित्र अत्यंत आजारी पडला. त्याने जसे इतर अनेकांना बरे केले होते तसेच येशू त्याच्या मित्राला देखील बरे करील अशी त्याच्या शिष्यांची अपेक्षा होती. शुभवर्तमानात असे लिहिले आहे की त्याने त्याच्या मित्राला फक्त बरे करण्यापेक्षा कितीतरी अधिक प्रगल्भतेने मदत केली. याद्वारे तो स्वयंसेवक म्हणून काय करीत होता हे आणि कर सेवक म्हणून त्याच्या कार्याविषयी कळून येते. त्याचे वर्णन येथे आहे.
येशू मृत्यूचा सामना करतो
जर नावाचा एक मनुष्य आजारी होता. तो बेथानी गावात राहत होता. याच गावात मार्था आणि मरीया राहत होत्या.
योहान 11:1-44
2 ज्या मरीयेने प्रभूला सुगंधी तेल लावले व त्याचे पाय आपल्या केसांनी पुसले तिचा हा भाऊ होता.
3 त्या बहिणींनी येशूला निरोप पाठविला की, हे प्रभु ज्याच्यावर तू प्रीति करतोस तो आजारी आहे.
4 पण येशूने हे ऐकून म्हटले, “हा आजार मरणासाठी नव्हे तर देवाच्या गौरवासाठी आहे. याद्वारे देवाचे गौरव व्हावे यासाठी हा आजार आहे.”
5 येशू मार्था, मरीया व लाजर यांच्यावर प्रीति करीत असे.
6 म्हणून तो आजारी आहे हे ऐकल्यावरही तो होता त्याच ठिकाणी दोन दिवस राहिला.
7 नंतर त्याने शिष्यांना म्हटले, “आपण यहूदीयात परत जाऊ.”
8 शिष्य त्याला म्हणाले, “गुरुजी, यहूदी आपणांस दगडमार करु पाहत होते आणि आपण पुन्हा तेथे जात आहात काय?”
9 येशूने उत्तर दिले, “दिवसाचे बारा तास असतात की नाहीत? जर एखादा दिवसा चालतो, तर त्याला ठेच लागत नाही. कारण तो या जगाचा प्रकाश पाहतो.
10 पण जर कोणी रात्री चालतो, तर त्याला ठेच लागते कारण त्याच्याकडे प्रकाश नसतो.”
11 या गोष्टी बोलल्यानंतर तो त्यांना म्हणाला, “आपला मित्र लाजर झोपी गेला आहे. पण मी त्याला झोपेतून जागे करावे तरीही जात आहे.”
12 तेव्हा त्याचे शिष्य म्हणाले, “प्रभु, तो झोपी गेला असेल तर बरा होईल.”
13 पण येशू खरे तर त्याच्या मरणाविषयी बोलला होता. पण तो त्याच्या नेहमीच्या झोपेविषयी बोलत आहे, असे त्यांना वाटले.
14 तेव्हा येशूने त्यांना स्पष्ट सांगितले, “लाजर मेला आहे.
15 आणि मी तेथे नव्हतो म्हणून मला तुमच्यामुळे आनंद वाटतो. यासाठी की तुम्ही विश्वास धरावा. आपण त्याच्याकडे जाऊ या.”
16 तेव्हा दिदुम म्हटलेला थोमा शिष्यांना म्हणाला, “आपणही त्याच्याबरोबर जाऊ या अशासाठी की आपणही त्याच्याबरोबर मरु.”
17 येशू आल्यावर त्याला समजले की, लाजराला चार दिवसांपूर्वीच कबरेत ठेवण्यात आले आहे.
18 बेथानी यरुशलेमापासून तीन किलोमीटर अंतरापेक्षा कमी होते.
19 आणि पुष्कळसे यहुदी मार्था, मरीयेकडे त्यांचा भाऊ मेला याबद्दल सांत्वन करण्यासठी आले होते.
20 जेव्हा मार्थाने ऐकले की, आपल्या घरी येशू येत आहे तेव्हा ती त्याला भेटायला बाहेर गेली, पण मरीया घरातच राहिली.
21 ‘प्रभु’ मार्था येशूला म्हणाली, “तू जर येथे असतास तर माझा भाऊ मेला नसता,
22 पण मला माहीत आहे की, तू जे मागशील ते देव तुला देईल.”
23 येशू म्हणाला, “तुझा भाऊ पुन्हा उठेल.”
24 मार्था म्हणाली. “मला माहीत आहे शेवटच्या दिवशी पुनरुत्थानाच्या वेळेस तो पुन्हा उठेल.”
25 येशू तिला म्हणाला, “मी पुनरुत्थान आणि जीवन आहे. जो माझ्यावर विश्वास ठेवतो तो मेला असेल तरी जगेल.
26 आणि जो कोणी जगतो आणि माझ्यावर विश्वास ठेवतो. तो कधीच मरणार नाही. तू यावर विश्वास ठेवतेस काय?”
27 ‘होय प्रभु.’ ती त्याला म्हणाली, “तू ख्रिस्त आहेस असा मी विश्वास धरते. तू या जगात आलेला आहे देवाचा पुत्र आहेस.”
28 आणि असे म्हटल्यानंतर ती परत गेली आणि आपली बहीण मरीया हिला एका बाजूला बोलाविले आणि म्हणाली, “गुरुजी येथे आहेत. आणि ते तुला विचारीत आहेत.”
29 जेव्हा मरीयेने हे ऐकले तेव्हा ती लगेच उठली आणि त्याच्याकडे गेली.
30 आता तोपर्थंत येशू त्या खेड्याच्या आत आला नव्हता. तर मार्था त्याला भेटली, तेथेच अजूनपर्थंत होता.
31 तेव्हा जे यहूदी तिच्या घरात तिचे सांत्वन करीत होते ते, मरीया लगबगीने उठून बाहेर गेली असे पाहून ती कबरेकडे शोक करायला गेली असे समजून तिच्यामागे गेले.
32 मग जेथे येशू होता तेथे मरीया आल्यावर ती त्याला पाहून त्याच्या पाया पडली व त्याला म्हणाली, “प्रभु, आपण येथे असता तर माझा भाऊ मेला नसता.”
33 मग येशू तिला रडताना पाहून व तिच्याबरोबर असलेल्या यहूद्यांनाही रडताना पाहून आत्म्यात व्याकुळ झाला व हेलावून गेला.
34 तो म्हणाला, “तुम्ही त्याला कोठे ठेवले आहे?” ते म्हणाले, “प्रभु, या आणि पाहा.”
35 येशू रडला.
36 तेव्हा यहूदी म्हणाले, “पहा! त्याला तो किती आवडत होता.”
37 पण त्यांच्यातील कित्येक म्हणाले, “ज्याने आंधळ्याचे डोळे उघडले, त्या या मनुष्याला लाजराला मरणापासून वाचविता येऊ नये काय?”
38 मग येशू पुन्हा अंत:करणात विव्हळ झाला असता कबरेकडे आला. ती गुहा होती, आणि तिच्यावर दगड लोटला होता.
39 येशूने म्हटले, “हा दगड काढा.” मार्था म्हणाली, “पण प्रभु, लाजर मरुन चार दिवस झाले आहेत, त्याला आता दुर्गंधी येत असेल.” ती मृत लाजराची बहीण होती.
40 येशूने तिला म्हटले, “जर तू विश्वास धरशील तर देवाचे गौरव पाहशील, असे मी तुला सांगितले नव्हते काय?”
41 मग त्यांनी दगड बाजूला केला. तेव्हा येशू वर पाहून म्हणाला, “पित्या, तू माझे ऐकले, म्हणून मी तुझे उपकार मानतो.
42 आणि तू नेहमीच माझे ऐकतोस हे मला माहीत आहे, पण जो लोकसमुदाय आजूबाजूला उभा आहे त्यांच्यासाठी मी हे बोललो. यासाठी की तू मला पाठविले आहेस यावर त्यांनी विश्वास ठवावा.”
43 असे बोलल्यावर त्याने मोठ्याने हाक मारली, “लजरा, बाहेर ये.”
44 मग जो मेला होता तो लाजर जिवंत होऊन बाहेर आला. त्याचे हात पाय वस्त्रांनी बांधले होते व तोंड रुमालाने झाकले होते. येशू लोकांना म्हणाला. “त्याला मोकळे करा आणि जाऊ द्या.”
येशू स्वेच्छेने सेवा करण्यासाठी आला …
येशू आपल्या भावाला बरे करण्यासाठी लवकर येईल या बहिणींना आशा होती. येशूने हेतूपूर्वक त्याच्या आगमनास उशीर केला व त्याने लाजरला मरू दिले आणि का ते कोणालाही समजले नाही. वर्णनात दोनदा असे म्हटले आहे की येशू “विव्हळ झाला” होता आणि तो रडला.
तो कशामुळे विव्हळ झाला?
येशू मृत्यूवरच रागावला होता, विशेषेकरून जेव्हा त्याने त्याला त्याच्या मित्राला पकडलेले पाहिले.
त्याने अगदी याच कारणासाठी येण्यास उशीर केला होता – की तो केवळ एखाद्या आजारपणास नव्हे तर मृत्यूशी झुंज देत आहे. येशूने चार दिवस वाट पाहिली, जेणेकरून प्रत्येकाला – आपल्यासह हे वाचणारा – हे निश्चितपणे समजावे की लाजर गंभीरपणे आजारी नव्हता, तर मेला होता.
… आमची सर्वात मोठी गरज
आजारी असलेल्या लोकांना बरे करणे, हे चांगले असले तरीही ते केवळ मृत्यूला पुढे ढकलते. बरे हो किंवा नाही, कालांतराने मृत्यू सर्व लोकांना कह्यात घेतो, चांगले किंवा वाईट, पुरुष किंवा स्त्री, म्हातारी किंवा तरुण, धार्मिक किंवा तशी नाही. आदाम त्याच्या आज्ञाभंगामुळे मरणाधीन झाला तेव्हापासून हे सत्य आहे. त्याचे सर्व वंशज, यात आपण आणि मी समाविष्ट आहोत, शत्रूद्वारे बंधक करण्यात आलो आहोत – मृत्यू. आपल्याला असे वाटते की मृत्यूविरूद्ध उत्तर नाही, आशा नाही. जेव्हा केवळ आजारपण असते तेव्हा आशा असते, म्हणूनच लाजारच्या बहिणींना त्याच्या बरे होण्याची आशा होती. पण लाजरास मरण आल्यामुळे त्यांना कोणतीही आशा उरली नव्हती. हे आमच्या बाबतीतही खरे आहे. इस्पितळात थोडी आशा असते पण अंत्यसंस्कारात काहीही आशा नसते. मृत्यू हा आपला अंतिम शत्रू आहे. हा तोच शत्रू आहे ज्याला येशूने आमच्यासाठी पराभूत करण्यासाठी स्वेच्छेने काम केले आणि म्हणूनच त्याने बहिणींना असे जाहीर केले की :
“मी पुनरुत्थान आणि जीवन आहे.”
योहान 11:25
येशू मृत्यूची शक्ती खंडित करण्यासाठी आणि ज्याला पाहिजे त्या सर्वांना जीवन देण्यासाठी आला होता. त्याने जाहीरपणे लाजरला मरणातून उठवून या कार्यासाठी आपला अधिकार दर्शविला. मृत्यूच्या ऐवजी जीवनाची इच्छा असलेल्या इतर सर्वांसाठीही त्याने असेच करण्याचा प्रस्ताव दिला आहे.
प्रतिसाद कलह सुरू करतात
मृत्यू हा सर्व लोकांचा अंतिम शत्रू असला, तरी आपल्यातील बरेच लोक संघर्षामुळे (राजकीय, धार्मिक, वांशिक इत्यादी) जो आपल्या आजूबाजूला सतत घडत असतो, लहानमोठ्या ‘शत्रूंसोबत’ अडकून पडलो आहोत. अयोध्या संघर्षात आपण हे पाहतो. तथापि, यातील आणि इतर संघर्षांमधील सर्व लोक, त्यांची ‘बाजू’ बरोबर असो किंवा नसो ते मृत्यूविरूद्ध शक्तिहीन आहेत. आम्ही सती आणि शिव यांच्या बाबतीत हे पाहिले.
येशूच्या काळातही हे सत्य होते. या चमत्कारास आलेल्या प्रतिक्रियांपासून आपण हे पाहू शकतो की त्या काळातील लोकांच्या मुख्य चिंता काय होत्या. शुभवर्तमानात वेगवेगळ्या प्रतिक्रियांची नोंद केलेली आहे.
45 जे यहूदी मरीयेकडे आले होते, त्यांनी येशूने जे केले ते पाहिले आणि त्यांच्यापैकी पुष्कळांनी त्याच्यावर विश्वास ठेवला.
शकतील.योहान 11:45-57
46 पण त्यांच्यातील काहींनी परुश्यांकडे जाऊन येशूने जे केले होते ते त्यांना सांगितल.
47 तेव्हा मुख्य याजकांनी व परुश्यांनी सभा भरवून म्हटले, हा मनुष्य पुष्कळ चमत्कार करीत आहे.
48 आम्ही त्याला असेच राहू दिले तर सर्व लोक त्याच्यार विश्वास ठेवतील आणि रोमी येऊन आमचे मंदिर व राष्ट्र दोन्हीही घेतील.”
49 तेव्हा त्यांच्यातील कयफा नावाचो व्यक्ति त्या वर्षी प्रमुख याजक होती. तो त्यांना म्हणाला, “तुम्हांला काहीच माहिती नाही!
50 तुम्ही हे लक्षात घेत नाही की, सर्व लोकांसाठी एका माणसाने मरणे हे सर्व राष्ट्राचा नाश होण्यापेक्षा हिताचे आहे.”
51 तो हे स्वत: होऊन बोलला नाही तर त्यावर्षी तो प्रमुख याजक होता म्हणून त्याने संदेश दिला की, येशू त्या राष्ट्राकरिता मरणार आहे.
52 केवळ त्या राष्ट्रासाठी असे नाही, तर यासाठी की, त्याने देवाच्या पांगलेल्यांना एकत्र करावे, म्हणून तो मरणार आहे.
53 म्हणून त्या दिवसापासून त्यांनी त्याला जिवे मारण्याची मसलत केली.
54 यामुळे येशू तेव्हापासून उघडपणे यहूघांमध्ये फिरला नाही. त्याऐवजी तो रानाजवळच्या प्रदेशातील ऐफ्राईम नावाच्या नगरात गेला व तेथे शिष्यांसह राहिला.
55 तेव्हा यहूघांचा वल्हांडण सण जवळ आला होता आणि सणाअगोदर पुष्कळ लोक आपणांस शुद्ध करायला देशातून वर यरुशलेमेस गेले.
56 ते येशूचा शोध करीत राहीले, आणि मंदिरात उभे असताना एकमेकास म्हणाले, “तुम्हाला काय वाटते? तो सणाला येणार नाही काय?’
57 पण मुख्य याजक व परुश्यांनी अशी आज्ञा केली होती की, येशू कोठे आहे हे ज्याला कळेल त्याने त्यांना कळवावे, म्हणजे ते त्याला पकडू
नेत्यांना यहूदी मंदिराच्या दर्जाबद्दल अधिक काळजी होती. समृद्ध मंदिरामुळे त्यांची प्रतिष्ठा समाजात वाढली होती. त्यांना मृत्यूच्या दृष्टिकोनापेक्षा त्याची जास्त काळजी होती.
त्यामुळे तणाव वाढला. येशूने घोषित केले की तो ‘जीवन’ आणि ‘पुनरुत्थान’ आहे आणि तो मृत्यूला पराभूत करील. नेत्यांनी त्याच्या मृत्यूचा कट रचून प्रत्युत्तर दिले. पुष्कळ लोकांनी त्याच्यावर विश्वास ठेवला पण इतरांना काय विश्वास करावा ते समजेना.
स्वतःला हे विचारा …
लाजरला उठवताना तुम्ही पाहिले असेल तर तुम्ही काय निवडाल? आपण परुश्यांप्रमाणेच निवड कराल का, अशा काही संघर्षावर लक्ष केंद्रित कराल ज्याचा इतिहासाला लवकरच विसर पडेल आणि मृत्यूपासून जीवनाचा प्रस्ताव गमावून बसाल काय? किंवा तुम्हाला सर्व काही समजले नसले तरीसुद्धा त्याच्या पुनरुत्थानाच्या प्रस्तावावर विश्वास ठेवून तुम्ही त्याच्यावर ‘विश्वास’ ठेवाल का? शुभवर्तमानाने मागे नमूद केलेले वेगवेगळे प्रतिसाद म्हणजे आज आपण त्याच्या प्रस्तावाला देत असलेले तेच प्रतिसाद आहेत. आमच्यासाठी हा तोच मूलभूत वाद आहे जसा तो पूर्वी होता.
वल्हांडण सण जवळ येत असतांना हे वाद वाढत होते – मृत्यूच्या ओलांडून जाण्याच्या चिन्हाच्या रूपात 1500 वर्षांपूर्वी सुरू झालेला सण. शुभवर्तमान दाखवते की झावळ्याचा रविवार म्हणून ओळखल्या जाणार्या दिवशी, मृतांच्या पवित्र नगरात, वाराणसीसारख्या पवित्र शहरात मृत्यूच्या विरोधात आपली कर सेवक सेवा पूर्ण करण्यासाठी येशू कसा निघाला.